Concerten die worden gelivestreamd en menukaarten die online worden gepubliceerd in de vorm van een kookboek; bedrijven en ondernemers worden steeds creatiever met digitale middelen. Hoe heeft digitalisering een vlucht genomen onder de invloed van de coronacrisis en welke alternatieven blijven er bestaan?
De magische thuisconcertbeleving: Phion, de orkeststichting in Gelderland en Overijssel, maakt het mogelijk. Elke vrijdag verschijnt er een gratis onlineconcert van het orkest op de Podcast-app en op hun YouTube-kanaal. Zo kun je toch thuis op de bank genieten van de klassieke muziek. Daarnaast werken ze samen met Concert in Huis, een livestream- en registratieplatform van Classic.nl dat het mogelijk maakt om live vanuit je huiskamer toporkesten te beluisteren tegen een kleine vergoeding.
“In het begin was het nog een erg experimenteel programma, maar al vrij snel werd het platform een succes. Vooral na twee maanden toen het orkestenseizoen begon”, zegt Jorien Quirijnen, business developer bij Classic.nl. Zij is in januari begonnen met werken bij het nieuwe livestreamplatform. Op 2 juli 2020 heeft Concert in Huis het eerste orkest gelivestreamd. Inmiddels is het platform uitgebreid naar Opera in Huis en het Duitstalige platform Konzert zu Hause. “We dachten: als de gevolgen van corona de toekomst vaker zouden bepalen dan ons lief is, moeten we actie gaan ondernemen”, zegt Quirijnen.
Vlucht van digitalisering
Niet alleen concerten gaan digitaal; het onderwijs, boodschappen doen en winkelen kan tegenwoordig allemaal online. En dat is mogelijk door digitalisering. “Stel je voor dat het coronavirus zich had verspreid in 1980 toen we al die digitale mogelijkheden nog niet hadden. De schade aan de economie zou dan vele malen groter zijn dan nu”, zegt Boban Vukicevic, onafhankelijk strategisch adviseur digitalisering. Volgens hem heeft digitalisering een enorme vlucht genomen. Digitale toepassingen worden steeds makkelijker en goedkoper: “En dat biedt mogelijkheden; vele bedrijven hebben tijdens de coronacrisis door al die digitale middelen toch hun weg gevonden.”
Zo is niet alle technologie die we in het afgelopen jaar hebben gebruikt nieuw. Vaak zijn het middelen die al bestonden, maar nu vaker worden benut. Denk daarbij aan pakket- of voedselbezorging. Daarnaast is er veel technologie uitgeprobeerd die al mogelijk was, maar nog niet echt werd gebruik. Zo heb je nu restaurants en cafés waar geen obers meer naar de tafel komen. “Je kan dan als klant een QR-code scannen om eten te bestellen”, zegt Vukicevic. Of die oplossing houdbaar is weet hij nog niet: “Dat is afhankelijk van de klanten en of er zo voldoende menselijk contact overblijft.”
Toenemende afhankelijkheid
In het afgelopen jaar zijn we bovendien erg afhankelijk geworden van de internetinfrastructuur en de diensten die daarop zijn gebouwd. De digitale technologie is verweven met allerlei dagelijkse praktijken van de huidige samenleving. Vele dagelijkse routines zouden niet eens mogelijk zijn zonder die digitale ondersteuning. En dat biedt een hoop voordelen. “Online vergaderen scheelt soms wel twee uur reizen”, zegt Vukicevic. Volgens hem zijn we door corona onze vrije tijd meer gaan waarderen. “De tijd die we eerst spendeerden aan onnodig reizen naar lelijke kantoren en industriegebieden, hebben we ingeruild voor thuisblijven in onze vertrouwde omgeving. Zo heb je meer tijd om met je naasten door te brengen.”
Minder reistijd geeft ons de kans om onze werk-privébalans te optimaliseren. Vukicevic: “We willen het liefst zoveel mogelijk vrije tijd hebben voor onze gezinnen, vrienden en hobby’s. Als we daarin kunnen winnen, winnen we ook aan de kwaliteit van ons leven.” Maar naast ons privéleven kan minder reistijd ook bedrijfsprocessen makkelijker maken. Vukicevic: “Je hoeft dan niet per se meer op kantoor te zitten om machines aan te sturen of de communicatie met je collega’s en zakenpartners te onderhouden. Nu we zo lang thuiszitten, merken we hoe onafhankelijk we zijn van onze werkplek.”
Gevaren
Maar met meer afhankelijkheid van digitale middelen, missen we toch wel persoonlijk contact met onze collega’s. Sommigen hebben daar meer last van dan anderen; zoals extraverte mensen die prikkels nodig hebben en anders onrustig worden. Ook alleenstaanden en expats (iemand die voor werk tijdelijk in het buitenland woont) zonder een groot sociaal netwerk hebben er geen baat bij. “We zijn sociale wezens en hebben behoefte aan persoonlijk contact. Hopelijk duurt corona niet lang meer zodat we elkaar weer in het echt kunnen ontmoeten”, zegt Vukicevic.
Naast het afnemende menselijke contact, worden we ook gebonden aan zaken die we minder in de hand hebben, zoals privacy- en securityrisico’s. Zo omarmden we in het begin van de lockdown videochatservice Zoom. Later zijn er meerdere beveiligingslekken in de app gevonden die soms de privacy van de gebruikers in gevaar brachten. Vukicevic: “We gebruiken de technologieën met de mogelijke gevaren in ons achterhoofd. Als maatschappij moeten we daar alert op blijven en een zo hoog mogelijke morele druk leggen op de mensen die de technologie ontwikkelen.”
Hoe gaat het verder na corona?
Of alle digitale toepassingen na corona nog even vaak worden gebruikt is nu nog niet te zeggen. Doordat we alle creatieve alternatieven nu hebben onderzocht, weten we wel wat er allemaal mogelijk is. Zo zijn restaurants in Overijssel meer gaan experimenteren met voedselbezorgingsdiensten die ondernemers economisch steunen. Na corona zullen deze Thuisbezorgd-alternatieven, zoals horecagids.nl in Enschede, zich blijven voortzetten.
Ook Concert in Huis zal er na corona geen punt achter zetten. “We hopen dat dit later zelfs een soort Netflix van de klassieke muziek gaat worden en dat je altijd vanaf de bank kan genieten van de concerten”, zegt Quirijnen van Classic.nl. Om dat mogelijk te maken zal de organisatie samen gaan werken met een aantal grote orkesten.
Vukicevic denkt het dat het werken op kantoor ook nooit meer hetzelfde wordt als eerst. “We hebben nooit echt onderzocht waar die grens ligt van werken op afstand. Persoonlijk contact is belangrijk, maar misschien is acht of zestien uur per week op kantoor wel voldoende”, zegt hij. Daardoor wordt het contact niet minder, maar anders. “Er ontstaat een nieuwe digitale beweging waarbij we constant met elkaar in gesprek moeten blijven gaan om welzijn en welvaart te benutten zonder bedreigingen uit het oog te verliezen”, zegt hij. Dat brengt ons elke keer in een nieuwe situatie. “We zullen steeds moeten wennen aan een ‘nieuw normaal’.”
Platform Oost 2021